ถ้ายังจำกันได้ โลกยานยนต์ได้รู้จักกับรถยนต์เซลล์เชื้อเพลิง หรือ FCV-Fuel Cell Vehicle กันเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2002 ซึ่งในตอนนั้น Toyota และ Honda คือผู้บุกเบิกในการนำนวัตกรรมนี้เข้ามาสู่ตลาด แม้ว่าจะเป็นแค่การทดลองใช้ในแบบ Fleet สำหรับหน่วยงานราชการหรือเอกชนก็ตาม
15 ปีผ่านไป ดูเหมือนว่าแนวโน้มและทิศทางของเทคโนโลยีดูเหมือนว่าจะไปได้ไม่สวยเท่าที่ควร แม้ว่าจะมีการเปิดตัว Mirai ที่เป็นรถยนต์เซลล์เชื้อเพลิงในเชิงพาณิชย์รุ่นแรกของโลก และ Honda เองก็เปิดตัวโฉมใหม่ของ Clarity ออกมา แต่ก็ดูเหมือนว่าจะได้รับการตอบรับในช่วงแรกๆ เท่านั้น
เซลล์เชื้อเพลิง คือ อะไร ?
เซลล์เชื้อเพลิง หรือ Fuel Cell เป็นแนวคิดของการสร้างกระแสไฟฟ้าจากการนำไฮโดรเจน (ซึ่งอยู่ในรูปแบบของเหลวบรรจุในถังแรงดันสูง) และออกซิเจน (จากอากาศ) มาทำปฏิกิริยากันในแผงเซลล์เชื้อเพลิง หรือ Fuel Cell Stack ซึ่งจะทำให้เกิดการปลดปล่อยกระแสไฟฟ้าออกมา พร้อมกับน้ำ และระบบจะนำกระแสไฟฟ้ามาส่งให้กับมอเตอร์ไฟฟ้าเพื่อใช้ในการขับเคลื่อน ดังนั้น รถยนต์แบบเซลล์เชื้อเพลิงจึงถือเป็นรถยนต์ไฟฟ้ารูปแบบหนึ่ง เพียงแต่ไม่ต้องเสียบปลั๊กเพื่อชาร์จไฟฟ้าเหมือนกับในอดีต และไม่มีการสร้างมลภาวะ แต่ใช้การเติมไฮโดรเจนเหมือนกับที่รถยนต์ในปัจจุบันเติมน้ำมันเบนซินหรือดีเซล จึงมีความสะดวกในการใช้งานมากกว่า
แนวคิดนี้ความจริงแล้วถือกำเนิดในปี 1893 โดยเซอร์วิลเลียมส์ โรเบิร์ต โกรฟ ก่อนที่จะมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และมาได้รับความสนใจและนำมาใช้จริงในอีกหลายสิบปีต่อมา โดยโครงการอวกาศของนาซ่าในยุคทศวรรษที่ 1960 เพื่อแก้ปัญหาในเรื่องของการขาดแคลนกระแสไฟฟ้าในการใช้กับระบบต่างๆ ของยานอวกาศ เพราะแบตเตอรี่หลักสำหรับการใช้งานถูกลดขนาดลงจนไม่สามารถเก็บกระแสไฟฟ้าได้เพียงพอต่อความต้องการ
ส่วนอุตสาหกรรมรถยนต์เริ่มมีการพัฒนาอย่างจริงจังในยุคทศวรรษที่ 1990 และมีการนำมาใช้กับรถยนต์เพื่อการพาณิชย์อย่างรถบัสโดยสารสำหรับในเมืองต่างๆ ในยุโรป ก่อนที่โตโยต้าและฮอนด้าจะเป็น 2 ผู้ผลิตรถยนต์รายแรกของโลกในการพัฒนารถยนต์เซลล์เชื้อเพลิง หรือ FCV-Fuel Cell Vehicle ออกมาใช้งานในรูปแบบของรถยนต์นั่งได้เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2002
ในปัจจุบัน นอกจากโตโยต้าและฮอนด้าแล้ว หลายค่ายโดยเฉพาะแบรนด์อเมริกันอย่างจีเอ็มและฟอร์ดต่างก็ให้ความสนใจกับการพัฒนาเทคโนโลยีนี้ เช่นเดียวกับฝั่งยุโรปที่มีเดมเลอร์ไครสเลอร์เป็นหัวหอกหลัก ตามด้วยกลุ่มพีเอสเอ (เปอโยต์และซีตรอง) โดยเฉพาะทางจีเอ็มถึงกับประกาศว่าจะขอเป็นผู้ผลิตรถยนต์รายแรกของโลกที่สามารถผลิตรถยนต์เซลล์เชื้อเพลิงออกขายในเชิงพาณิชย์ หรือผลิตเป็นจำนวนมากภายในปี 2010 และมีการเผยโฉมรถยนต์รุ่นแรกที่จะวางตลาดออกมาแล้ว นั่นก็คือ เชฟโรเลต ซีเควล (Chevrolet Sequel)
ข้อจำกัดยังมีอีกเยอะ
อย่างไรก็ตาม เทคโนโลยีนี้ก็ยังมีข้อจำกัดและปัญหาซึ่งถือว่าเป็นอุปสรรคสำคัญที่ส่งผลต่อการขยายตัว และทำให้รถยนต์ประเภทนี้ไม่สามารถแจ้งเกิดได้อย่างรวดเร็วเหมือนกับรถยนต์ไฮบริด (Hybrid Vehicle) นั่นก็คือเรื่องของสถานีบริการไฮโดรเจน ที่ยังไม่มีการแพร่หลายมีจำนวนจำกัด ส่วนอีกเรื่องคือ ราคาของเทคโนโลยีที่ยังอยู่ในระดับสูงอยู่ และทำให้ไม่สามารถตั้งราคาได้ในระดับที่คนทั่วไปสามารถซื้อหามาใช้งานได้
ด้วยปัญหาที่เกิดขึ้นในลักษณะนี้ การให้บริการรถยนต์ทั้ง 2 รูปแบบผ่านทางบริษัทรถยนต์จึงเป็นในลักษณะเช่าใช้ที่มุ่งเน้นไปที่หน่วยงานภาครัฐ หรือองค์กรเอกชนมากกว่า และจำกัดวงอยู่แค่ตลาดในสหรัฐอเมริกา ยุโรปและญี่ปุ่นเท่านั้น เพราะจะให้ความสะดวกในการให้บริการมากกว่าการเจาะกลุ่มลูกค้าทั่วไป
และแม้ว่าทางด้านฮอนด้าจะพยายามข้ามข้อจำกัดนี้ด้วยการเปิดให้บริการกับลูกค้าทั่วไป แต่สุดท้ายก็ต้องมีการคัดเลือกกลุ่มลูกค้าอยู่ดี เพราะต้องเป็นครอบครัวที่มีบ้านอยู่ในทำเลที่สะดวกต่อการเข้ารับบริการเติมไฮโดรเจนในสถานีบริการที่มีอยู่จำกัดในมลรัฐแคลิฟอร์เนียเท่านั้น
